La aportación del jesuita Pierre Cotton (1564–1626) al debate sobre el tiranicidio en Francia y los libros De rege et regis institutione de Juan de Mariana

  1. Francisco Sánchez Torres
Journal:
Revista de estudios latinos: RELat

ISSN: 1578-7486 2255-5056

Year of publication: 2024

Issue: 24

Pages: 179-201

Type: Article

More publications in: Revista de estudios latinos: RELat

Abstract

Este artículo examina algunos panfletos políticos franceses emitidos entre 1610 y 1611 vinculados a los regicidios de Enrique III y Enrique IV de Francia para ilustrar las controversias en torno a los libros De Rege et Regis institutione de Juan de Mariana y la apología de Pierre Cotton. Este debate crucial involucró a otros pensadores y autores, cuyas fuentes no han sido atendidas lo suficiente. Nuestro objetivo secundario es abordar el antijesuitismo y su dimensión política y textual en la primera década del siglo XVII.

Bibliographic References

  • Bertram, A. (ed.) (1610): Arrest oder Endturtheil des königlichen Parlaments zu Pariss. Wider das Buch Johannis Marianae, eines Jesuiten, Strasbourg, durch Anthonium Bertram.
  • Boucher, J. (1589): De iusta Henrici tertii abdicatione e Francorum regno, Paris, apud Nicolaum Niuellium.
  • Boucher, J. (1595): Apologia pro Ioanne Castello Parisiensi mortis supplicio affecto, Parisiis.
  • Boucher, J. (1595): Apologia pro Ioanne Castello Parisiensi mortis supplicio affecto, Parisiis.
  • Cotton, P. (1610a): Lettre déclaratoire de la doctrine des Peres Jesuites conforme aux decrets du Concile de Constance, addressee à la Royne mere du Roy Regente en France, Paris, chez Adam Cavellier.
  • Cotton, P. (1610b): Lettera declaratoria de la Dottrina de Padri Giesuiti, conforme ai decreti del Concilio di Costanza, Lione, appresso Ian Petit.
  • Cotton, P. (1610c): Erclärungs Schreiben P. Cottonis des Jesuiten zu Paris an die königliche Wittib und Regentin in Franckreich, Strasbourg, Anton Bertram.
  • Cotton, P. (1610d): Brief, Dienende tot verclaringe vande ieere der Vaderen Jesuijten ghelijckformich den besluyten van t’Concilium van Constans, s’Graven-Haghe, by Hillebrant Iacobsz.
  • Heiss, S. (1609): Ad Aphorismos doctrinae Iesuitarum, aliorumque Pontificiorum, ex dictis, scriptis, actisque publicis collectos: Declaratio Apologetica, Ingolstadii, ex Typographeo Adami Sartorii.
  • J. B. (ed.) (1610): The Copie of a Late Decree of the Sorbone at Paris for the condemning of that impious and haereticall opinion, touching the murthering of Princes, London.
  • Keller, J. (1611): Tyrannicidium seu scitum Catholicorum de tyranni internecione adversus inimicas Calviniani ministri calumnias in Societatem Iesu iactatas, Múnich, ex officina Nicolai Henrici.
  • L. N. (1611): La véritable response à l’Anticoton sans falcification de son texte, Nantes.
  • Mariana, J. de (1599): De Rege et Regis institutione libri tres, Toleti, apud Petrum Rodericum.
  • N. N. (1610): Kurze Antwort auff dess Parisischen Jesuiten P. Cottonis erklärung, s. l., s. e.
  • Père de la Compagnie de Iesus (1611): Response apologétique à l’Anticoton et a ceux de sa suite, Le Pont, par Michel Gaillard.
  • Perpezatius, I. (trans.) (1611): Responsio Apologetica adversus Anticotoni, et sociorum criminationes, Lugduni, sumptibus Horatii Cardon.
  • Plaix, C. de (1610a): Anticoton ou refutation de la lettre déclaratoire du Père Cotton, s. l., s. e.
  • Plaix, C. de (1610b): Anti-Cotton Oder Kurze und gegründte Widerlegung Dess durch den Jesuiten Cotton aussgesprengten vermeinten Erklärungschreibens.
  • Roussel, M. (1610): Antimariana ou refutation des propositions de Mariana, Pariz, chez Mettayer.
  • Schott, A. (1608): Hispaniae Bibliotheca seu de academiis ac bibliothecis, Frankfurt, apud Claudium Marnium et haeredes Ioannis Aubrii.
  • T. B. (ed.) (1610): The Hellish and horribble Councell, practised and used by the Iesuites, (in their private Consultations) when they would have a man to murther a King , London.
  • Allen, J. W. (1957): A History of Political Thought in the Sixteenth Century, London, Methuen & Co.
  • Braun, H. (2007): Juan de Mariana and Early Modern Spanish Political Thought, Aldershot, Ashgate.
  • Carroll, S. (2011): Martyrs and Murderers: The Guise Family and the Making of Europe, Oxford, Oxford University Press.
  • Centenera Sánchez-Seco, F. (2009): El tiranicidio en los escritos de Juan de Mariana, Madrid, Dykinson.
  • Chevallier, J-J. (1983): Histoire de la pensée politique, Paris, Payot.
  • Chevallier, P. (1989): Les Régicides: Clément, Ravaillac, Damiens, Paris, Fayard.
  • Cirot, G. (1904): “La famille de Juan de Mariana”, Bulletin hispanique, 6.4, 309–331.
  • Cirot, G. (1905): Mariana, historien, Bordeaux, Feret et fils.
  • Cirot, G. (1936): “Mariana jésuite. La jeunesse”, Bulletin hispanique, 38.3, 295–352.
  • Dávila, A. (2019): Benito Arias Montano. Apología de la Biblia Regia: introducción, edición crítica, traducción anotada e índices, Alcañiz, Instituto de Estudios Humanísticos.
  • Fernández de la Mora, G. (1993): “El proceso del Padre Mariana”, Anales de la Real Academia de Ciencias Morales y Políticas, 70, 221–268.
  • Fernández de Velasco, R. (1919): “Apuntes para un estudio sobre el tiranicidio y el padre Juan de Mariana”, Revista de ciencias jurídicas y sociales, 2.5, 81–100.
  • Fernández Delgado, R. (2004): “Filosofía política y teoría monetaria en el siglo xvii: el principio de soberanía y la teoría de la inflación del Padre Mariana”, La Ilustración liberal: revista española y americana, 21–22, 175–201.
  • Gabriel, F. (2019): “An tyrannum opprimere fas sit? Construction d’un lieu commun : la reception française du De Rege et Regis institutione de Juan de Mariana (Tolède, 1599)”, in Fabre, P.-A. and Maire, C. (eds.), Les antijésuites : Discours, figures et lieux de l’antijésuitisme à l’époque modern, Rennes, Presses Universitaires de Rennes, 241–263.
  • González de la calle, P. U. (1913): “Ideas político-morales del P. Juan de Mariana”, Revista de Archivos y Bibliotecas y Museos, 29, 388–406.
  • Lindsay, R. & Neu, J. (1969): French Political Pamphlets 1547–1648. A Catalog of Major Collections in American Libraries, Milwaukee, The University of Wisconsin Press.
  • Maravall, J. A. (1972): Estado moderno y mentalidad social. Siglos xv y xvii, Barcelona, Revista de Occidente.
  • Merle, A. (2014): “El De Rege de Juan de Mariana (1599) y la cuestión del tiranicidio: ¿un discurso de ruptura?”, Criticón, 120–121, 89–102.
  • Mostaccio, S. (2014): Early Modern Jesuits between Obedience and Conscience during the Generalate of Claudio Acquaviva (1581–1615), Aldershot, Ashgate.
  • Negro Pavón, D. (1988): El liberalismo en España, Madrid, Unión.
  • Nicholls, S. (2015): “De justa reipublicae christianae in reges impios et haereticos authoritate (1590): Questions of Authority and Heretic Kings in the Political Thought of the Catholic League”, Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance, 77, 81–101.
  • Nicholls, S. (2021): Political Thought in the French Wars of Religion, Cambridge, Cambridge University Press.
  • Olmedo Ramos, J. (2009): “El padre Mariana: biografía y biografías”, Torre de los Lujanes, 65, 23–50.
  • Roses, C. H. (1959): Ensayo sobre el pensamiento politico del P. Juan de Mariana, Santiago de Chile, Facultad de Ciencias Jurídicas, Políticas y Sociales.
  • Sălăvăstru, A. C. (2022): “The Problem of Tyrannicide in the Monarchomach and Leaguer Political Discourse During the Reigns of Charles IX (1560–1574) and Henry III (1574–1589)”, META: Research in Hermeneutics, Phenomenology, and Practical Philosophy, 14(2), 638–664.
  • Sánchez Torres, F. (2020): “Modificaciones en la segunda edición de los De Rege et Regis institutione libri tres de Juan de Mariana”, eClassica, 6, 115–130.
  • Sánchez Torres, F. (2023): “Las relaciones intertextuales en la tratadística políticopedagógica de Pedro de Ribadeneira y Juan de Mariana”, Philologica Canariensia, 29, 367–385.
  • Velarde Fuertes, J. (2009): “La Economía y el Estado en Juan de Mariana”, Torre de los Lujanes, 65, 11–22.
  • Zwierlein, C. (2016): The Political Thought of the French League and Rome (1585–1589), Geneva, Librairie Droz.