La racionalidad como compromiso social en Amartya Sen. Su relación con las economías solidarias o alternativas

  1. M. Rosario Carvajal Muñoz 1
  1. 1 Universidad de Cádiz
    info

    Universidad de Cádiz

    Cádiz, España

    ROR https://ror.org/04mxxkb11

Revista:
Dilemata

ISSN: 1989-7022

Ano de publicación: 2021

Número: 35

Páxinas: 53-65

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Dilemata

Resumo

The text starts from Sen’s conception of rationality as a social commitment and from his criticism of the economic rationality of utilitarianism, confronting them with the characteristics of implicit rationality in solidarity economic initiatives and sustainable development. These economic initiatives and Sen’s ethical rationality are reflected in the following aspects: ethical evaluations of these solidarity initiatives, seeking to reduce social inequalities, the need for social commitment by the companies involved, recognition of social diversity, the importance given to the social participation of the people involved in the initiatives, expansion of positive freedom and recognition of the individual as an active agent. These solidarity initiatives, compared to the traditional economy, also entail changes at the political and social level, related to rationality as Sen’s social commitment.

Referencias bibliográficas

  • ÁLVAREZ -YÁGÜEZ, J. (2012), Amartya Sen. La concepción vigorosa de la libertad. Claves de Razón Práctica, 219, 76-82.
  • BAGLIONI, Simone (2017). A Remedy for All Sins? Introducing a Special Issue on Social Enterprises and Welfare Regimes in Europe. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 28, 2325-2338. https://doi.org/10.1007/s11266-017-9929-y
  • BIDET, Eric and SPEAR, Roger (2005). Social Enterprise for Work Integration in 12 European Countries: A descrip-tive Analysis. Annals of Public and Cooperative Economics, 76(2), 195-231. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=739381
  • BORZAGA, Carlo, SALVATORI, Gianluca, BODINI, Riccardo (2017). La economía Social y Solidaria y el Futuro del Trabajo. OIT. Ginebra. Available at: http://groundsmart-mail.com/documents/la-economa-social-y-solidar-ia-y-el-futuro-deltrabajo-la-economa-social-y.html
  • BROMLEY, Patricia, SCHOFER, Eva, LONGHOFER, Wesley (2018).” Organizing for education: A cross-national, longitudinal study of civil society organizations and education outcomes. International”. Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations. DOI: https://doi.org/10.1007/s11266-018-9979-9
  • CASTELLS, M. et al. (2017): Otra economía es posible. Cultura y economía en tiempos de crisis, Madrid: Alianza editorial. Available at: https://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=695561
  • CATALA Perez, Daniel and DE MIGUEL Molina, María (2018). “La Innovación Social como modelo de gobernanza de las políticas sociales en el marco del paradigma colaborativo de la Open Innovation” - Actas del VII Congreso de la Red Española de Política Social (REPS): Políticas sociales ante horizontes de incertidumbre y desigualdad, celebrado el 4 y 5 de octubre de 2018 en Zaragoza / coord. por Alessandro Gentile, Ana Lucía Hernández Cordero, Borja Miranda Larré
  • COLMENAREJO, Rosa (2016). Enfoque de capacidades y sostenibilidad. Aportaciones de Amartya Sen y Martha Nussbaum. Ideas y Valores. Vol. LXV, núm. 160. 121-149- DOI: https://doi.org/10.15446/ideasyvalores.v65n160.43084
  • CONILL, Joanna, CASTELLS, Manuel, CARDENAS, Amalia, SVETLANA, Hiebik Y servon, Lisa (2012). Otra vida es posible. Prácticas económicas alternativas durante la crisis. Editorial UOC.
  • CONILL, Jesús (2017). Nuevos horizontes de economía ética en tiempos de neurociencia. Pensamiento. 3(276), 541-562. DOI: https://doi.org/10.14422/pen.v73.i276.y2017.020
  • CORTES-MURA, Hernán Gustavo y PEÑAS REYES, José Ismael (2015). De la sostenibilidad a la sustentabilidad. Modelo de Desarrollo Sustentable para su implementación en políticas y proyectos. Revista Escuela de Administración de Negocio. Núm. 78. 40-55. DOI: https://doi.org/10.21158/01208160.n78.2015.1189
  • CHAVES-ÁVILA, Rafael y MONZÓN-CAMPOS, José (2018). La economía social ante los paradigmas económicos emergentes: innovación social, economía colaborativa, economía circular, responsabilidad social empresarial, economía del bien común, empresa social y economía solidaria. CIRIEC-España. Revista de Economía Públi-ca, Social y Cooperativas, n. 93, 5-50. DOI: https://doi.org/10.7203/CIRIEC-E.93.12901
  • DEFOURNY, Jacques, NYSSENS, Marthe (2012). “Conceptions of Social Enterprise in Europe: A comparative Perspective with the United States”. In B. Gidron &Y. Hasenfeld (eds.). Social Enterprise. An Organizational Per-spective. Palgrave Macmillan. New York. DOI. https://doi.org/10.1057/9781137035301_4
  • EUROPEAN COMMISSION (2011): Social Business Initiative. Creating a favourable climate for social enterprises, key stakeholders in the social economy and innovation, COM no. 682. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52011DC0682
  • EUROPEAN PARLIAMENT (2015): Resolution on social entrepreneurship and social innovation in combating unemployment (2014/2236(INI)). Available at: https://www.europarl.europa.eu/doceo/docu-ment/A-8-2015-0247_EN.html
  • EUROPEAN PARLIAMENT (2016): Social Economy, Directorate-General for Internal Policies, Policy Department A, IPOL_STU(2016)578969. Available at: http://www.europarl.europa.eu/studies
  • EVERS, Adalbert, (1993) «The welfare mix approach. Understanding the pluralism of welfare systems», en Evers, A. y Svetlik, I. (eds.) Balancing Pluralism. New Welfare Mixes in Care for the Elderly. Averbury: Aldershot.
  • GALLOPIN, Gilberto (2003). Sostenibilidad y Desarrollo Sostenible: un enfoque sistémico. Santiago de Chile. Naciones Unidas. CEPAL. Available at: https://repositorio.cepal.org/handle/11362/5763
  • LEFF, Enrique, (2000). Tiempo de sustentabilidad. Ambiente & sociedad, (6-7), 5–14.
  • MARAÑÓN-PIMENTEL, Boris, LÓPEZ-CÓRDOVA, Dania (2013). Racionalidades y prácticas productivas alternativas para el Buen Vivir. Instituto de Investigaciones Económicas. UNAM. México. Available at: http://ru.iiec.unam.mx/id/eprint/2465
  • MARAÑÓN-PIMENTEL, Boris, LÓPEZ-CÓRDOVA, Dania (2014). Racionalidad alternativa de las experiencias de solidaridad económica en México: Apuntes para el diseño de políticas públicas. Estudios Agrarios, 20(57), 99-122. Available at: https://biblat.unam.mx/es/revista/estudios-agrarios/2
  • MASON, Paul (2016). Postcapitalismo. Hacia un nuevo futuro. Madrid: Paidós.
  • MÉNDEZ, Ricardo (2015). Redes de Colaboración y economía alternativa para la resiliencia urbana: Una agenda de investigación. Revista Bibliográfica de Geografía y Ciencias Sociales. Vol. XX, núm. 1.139. 1-24. Disponible en: https://revistes.ub.edu/index.php/b3w/article/view/26128
  • MOLINA-FERNÁNDEZ, Fernando (2000). Presupuestos de la responsabilidad jurídica: análisis de la relación entre libertad y responsabilidad. Anuario de Derecho Penal y Ciencias Penales, LIII, pp. 169-283.
  • NAGEL, Thomas (1986). The View from Nowhere. New Cork. Oxford University Press (Trad. Española: Una visión de ningún lugar. México FCE.
  • NOZICK (1988). Anarquía, Estado y Utopía. México: FCE.
  • PASTOR-SELLER, Enrique (2012). Sostenibilidad, impacto y eficacia de las políticas sociales municipales mediante la democratización e implicación social. Revista Sociedade e Estado. Volumen 27, núm. 3, pp. 663-688. http://dx.doi.org/10.1590/S0102-69922012000300012.
  • PEDRAJAS, Marta (2006). La transformación ética de la racionalidad económica en Amartya Sen. Una recuperación de Adam Smith. Quaderns de filosofia i ciéncia, 36, pp. 105-117. Disponible en: http://hdl.handle.net/10550/43106PESTOFF, Victor A., (2008) A democratic architecture for the welfare state. London: Routledge.
  • PIORE, Michael J. (2001): “The emergent role of social intermediaries in the new economy”, Annals of public and cooperative Economics, 72(3), 339-350.
  • PORTER, Michael E. y KRAMER, Mark R. (2011): “The big idea: Creating shared value”, Harvard Business Review, 89(1-2), 62-77. Available at: https://hbr.org/2011/01/the-big-idea-creating-shared-value
  • SÁNCHEZ -GALERA, M. Dolores (2017). El paradigma de la sostenibilidad: Gobernanza global y el modelo europeo de “desarrollo sostenible”. Relaciones Internacionales, (34), 9-29. Disponible en: https://e-archivo.uc3m.es/handle/10016/26559S
  • ÁNCHEZ GARRIDO, Pablo (2008). Raíces intelectuales de Amartya Sen. Aristóteles, Adam Smith y Kart Marx. Madrid: Centro de Estudios Políticos y Constitucionales.
  • SÁNCHEZ-HERNÁNDEZ, José Luis y MORO GUTIÉRREZ, Lourdes (2019). Los órdenes de justificación como marco analítico para el estudio de las prácticas económicas alternativas. REIS. Revista Española de Investigación Sociológica, (167), 107-124. DOI: https://doi.org/10.5477/cis/reis.167.107
  • SEN, Amartya (2013). The ends and Means of Sustainability. Journal of Human Development and Capabilities, 14, 6-10. https://doi.org/10.1080/19452829.2012.747492
  • SEN, Amartya (1979). “Equality of what?” In McMurrin S: The Tanner Lecture on Human Values. Standford University, 195-220
  • SEN, Amartya (1986). “Los tontos racionales: una crítica de los fundamentos conductistas de la teoría económica”, en F. Hahn y M. Hollis, Filosofía y Teoría Económica. Breviarios del Fondo de Cultura Económica, núm. 398, 172-217.
  • SEN, Amartya, (1989). Sobre ética y economía, Alianza, Madrid.
  • SEN, Amartya (1993). “Positional Objectivity”. Philosophy and Public Affairs, 22(2) 126-145. Available at: https://www.jstor.org/stable/2265443
  • SEN, Amartya (1995). Nuevo examen de la desigualdad. Madrid: Alianza Editorial
  • SEN, Amartya (1999a). La libertad individual como compromiso social. Quito-Ecuador: Ediciones Abya-Yala. Dis-ponible en: https://biblio.flacsoandes.edu.ec/shared/biblio_view.php?bibid=17345&tab=opac
  • SEN, Amartya (1999b).”Democracy as a Universal Value”. Journal of Democracy, Vol. 10, núm. 3, pp. 3-17
  • SEN, Amartya (2001). Democracy and Social Justice. Pp. 7-24. Democracy, Market, Economicsa and Development. An Asian Perspective. Farrukh Iqbal and Jong-IIYou editors. WEB: http://documents.worldbank.org/curated/en/542051468748763203/pdf/multi0page.pdf
  • SEN, Amartya (2001a). “Other People”. Proceedings of the British Academy, núm. 111, pp. 319-335
  • SEN, Amartya y DRÉZE, Jean (2002). India: Development and participation. Oxford: Clarendon Press
  • SEN, Amartya (2003). “Democracy and its Global Roots”. The new Republic, 229(14), 28-35. Available at: https://newrepublic.com/article/67152/democracy-and-its-global-roots
  • SEN, Amartya and SCANLON, Thomas (2004). “What ́s the point of Democracy?” Bolleting of the American Academy, pp. 8-11. Disponible en: https://www.amacad.org/publications/bulletin/spring2004/sen.pdf
  • SEN, Amartya (2004). Rationality and freedom. Cambridge: Harvard University Press.
  • SEN, Amartya (2005). “Why exactly is commitment important for rationality? Economics & Philosophy, 21(1), 5-14. DOI: https://doi.org/10.1017/S0266267104000355
  • SEN, Amartya (2006). “Democracy isn ́t Western”. The Wall Street Journal, 124 March. WEB: http://www.wsj.com/articles/SB114317114522207183
  • SEN, Amartya (2010). La idea de la justicia. Madrid: Taurus.
  • SEN, Amartya (2012). “The Crisis of European Democracy”. The New York Times, May, 22. Available at: http://www.nytimes.com/2012/05/23/opinion/the-crisis-of-european-democracy.html
  • SEN, Amartya (2013). The ends and Means of Sustainability. Journal of Human Development and Capabilities, 14, 6-10. https://doi.org/10.1080/19452829.2012.747492Notas1